[ Pobierz całość w formacie PDF ]
c a v a l i e r e (wł.) rycerz, szlachcic
c e k i n stara moneta włoska
c e r t o w a ć s i ę (łac.) sprzeczać się, polemizować
c h m i e l n i k pole lub ogródek, w którym uprawiano chmiel
C i a m p i S e b a s t i a n (1769-1847) kanonik, uczony włoski; przebywał w Warsza-
wie w latach 1818-1822, gdzie wykładał literaturę grecką na uniwersytecie. W swoich roz-
prawach zajmował się m. in. stosunkami polsko-włoskimi.
c o l t e l l a t a (wł.) pchnięcie nożem
c o n c h i l l a (wł.) koncha, muszelka
c o n t r a l a j e t t a t u r a (wł.) przeciwko czarom, złemu urokowi
C o r r a d i n o m i o, a n g e l o c a r o (wł.) Konradzie mój, aniele drogi
c o s a s t u p e n d a (wł.) dziwna rzecz
98
C r o c e d i M a l t a (wł.) Krzyż Maltański
c y c rodzaj tkaniny bawełnianej
c z e r w o n y s ł u p g r a c z ó w miejsce straceń w Wenecji
c z e r w o n z Å‚ o t y , c z e r w o n y z Å‚ o t y dukat
d e m e n t i a e (łac.) szaleństwa, głupstwa
d e r e s z o w a t y określenie maści konia, siwawy
D e u s v o s... d u c a t, r e d u c a t (łac.) Niech was Bóg prowadzi i przyprowadzi
d i l e t t a n t e (wł.) dyletant, amator, człowiek zajmujący się sztuką albo nauką nieza-
wodowo, bez dostatecznego przygotowania
D o g a n a (wł.) urząd celny, również nazwa budynku w Wenecji
d r o g o m a n tłumacz przy poselstwach, konsulatach i klasztorach chrześcijańskich na
Wschodzie
d u k a t złoty pieniądz, równający się 18 złp
d y c h t (niem.) akurat, w sam raz
d y s t r a k c j a (Å‚ac.) roztargnienie, zapomnienie
è u n s i g n o r e P o l a c c o (wÅ‚.) to jest jakiÅ› Polak
è v e r o (wÅ‚.) prawda
e c c e l l e n z a (wł.) ekscelencja
e c c o (wł.) oto
f a c o l e t (wł.) chustka do nosa
f i a s c o n e (wł.) butelka
f i e r a (wł.) jarmark
f l u k t (łac.) bałwan, fala, nurt
f o n f r y fochy, grymasy, kaprysy
F r a r i franciszkański kościół Santa Maria Gloriosa dei Frari z XIII/XIV w. w Wenecji
f r u t t i d i m a r e (wł.) potrawa z owoców morza, tzn. ślimaków, małży, ostryg itp.
f r y t u r a olej rzepakowy z krochmalem i łojem używany zamiast masła, tu: smażone
ryby
g a l o n naszywka, lamówka
g e n e a l o g i a (gr.) rodowód
G i u d e c c a część Wenecji
G o n d o l a! s i g n o r i! (wł.) Gondola! panowie!
g u m n o podwórze gospodarskie, stodoła na zboże lub miejsce przed stodołą
h i s t r i o n aktor, komediant, kuglarz
h o m e r y c z n y potężny, na miarę bohaterów Homera
i l g r a n l a d r o n e (wł.) wielki łajdak, rzezimieszek
i n d y g e n a t (Å‚ac.) nadanie szlachectwa lub (w wypadku cudzoziemca) obywatelstwa
danego kraju
i n t r a t n y (łac.) zyskowny, przynoszący znaczny dochód
i s o l a b e l l a (wł.) piękna wyspa
K a l a b r i a południowa część Włoch
k a r a b e l a zakrzywiona szabla bez kabłąka, o zdobionej rękojeści
99
k a r a w a k a krzyż o dwu poprzecznych ramionach, mający na sobie 7 krzyżyków i 18
liter
k i t a j rodzaj cienkiej i błyszczącej tkaniny jedwabnej
k o l b u s z o w s k a k a n a p k a kanapa pochodząca ze słynnej wytwórni mebli w
Kolbuszowej
k o l e b k a pojazd na pasach, kocz
k o n s o l a c j a pocieszenie, dziecko
k o n t u s z zwierzchnia, długa suknia męska z wylotami
k o r d i a ł lek pobudzający, napój orzezwiający i wzmacniający
k r u c z e k (ukr.) haczyk
k s i ą d z M a r e k karmelita związany z konfederacją barską, zmarł między 1801 a
1806 rokiem
k u l b a k a drewniana osada siodła
k u p i a (stp.) sprawunki, zakupione towary
l a d r o n e (wł.) łotr, rzezimieszek
L a m o r c o m i n c i a c o n s u o n i e c o n c a n t i, E p o i f i n i s c e c o n
d o l o r i e p i a n t i (wł.) Miłość zaczyna się muzyką i śpiewem, I pózniej kończy
się bólem i płaczem.
l a m u s (nim.) murowany budynek przeznaczony do magazynowania różnych nie uży-
wanych rzeczy
L a S a l u t e popularna nazwa barokowego kościoła Santa Maria della Salute w Wene-
cji
L i d o część Wenecji, duża wyspa
l i t t e r a e p a s s u s (łac.) wyrazny dowód
M a d o n n a d e l l S a l u t e (wł.) Matka Boska Zbawienia
M a d o n n a d e l l e G r a z i e (wł.) Matka Boska Aaski
m a g i e r k a wysoka, okrągła czapka węgierska noszona często przez chłopów
m e a c u l p a (Å‚ac.) moja wina
m e l i s a roślina o silnym cytrynowym zapachu, na wysokiej łodydze szare, włochate
liście i białe lub różowe kwiaty; ma zastosowanie m. in. w lecznictwie
m e m e n t o (łac.) pamiętaj
M e r c e r i e kramy, tu: dzielnica kupców i rzemieślników w Wenecji
m i o c a r o (wł.) mój drogi
m i r a v i g l i a (wł.) właśc. mirabilia cudowności
M u r a n o miasto położone na pięciu wysepkach laguny weneckiej, słynne z wyrobów
szklannych
m u r a z z e (wł.) nazwa przedrzezniająca murzyska
N a ł ę c z herb mający związaną chustę w czerwonym polu, a na hełmie pannę między
jelenimi rogami; Herbarz Niesieckiego (1840 r.) wymienia, między rodami pieczętującymi
siÄ™ tym herbem, nazwisko Lippi
n a w a duży statek
n e q u i d n i m i s, p o c u l a n e c e s s i t a t i s, s a n i t a t i s, h i l a r i t a t i s
(łac.) aby nie zanadto, puchar potrzebą, zdrowiem, wesołością
n i f a l l o r (łac.) jeśli się nie mylę
n o n è v e r o (wÅ‚.) nieprawdaż
100
o b e d i e n c j a (łac.) posłuszeństwo
o b r z e z a n i e c żartobliwa nazwa oberżniętego dukata
o c h y n ą ć (stp.) pogrążyć, zatopić
o d c z y n i ć n a s ł a n i e zdjąć rzucony urok
O g g i f i g u r a / D o m a n i i n s e p o l t u r a (wł.) Dziś człowiek / Jutro w gro-
bie
o k s e f t (stp.) wielka beczka
o s t e r i a (wł.) oberża
o s t r ó w wyspa, kępa na jeziorze, rzece lub stawie porosła trawą i drzewami
p a d r e A n t o n i o (wł.) ojciec Antoni
p a d r e S e r a f i n o (wł.) ojciec Serafin
p a d r o n e (wł.) właściciel
P a ł a c D o ż ó w długi, renesansowy budynek z pięknymi arkadami, siedziba władz
Republiki Weneckiej
p a t y n k patynek, płytki pantofelek lub trzewik damski
p e r p e d e s a p o s t o l o r u m (łac.) pieszo, na wzór apostołów
P i a z z e t t a mały placyk, stanowiący niejako odgałęzienie placu Zw. Marka, na któ-
rym odbywały się egzekucje
p o b e n e d y k o w a ć (z łac.) pobłogosławić
p o c i ą g a c z pocięgiel, rzemień w kształcie koła, za pomocą którego szewc przymo-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]